Poniższe informacje zaczerpnieto z publikacji: Grzegorz Chmielowiec, Stanisław Wis, Marek Wiśniewski - "Werchrata perła Roztocza".
Zespół znajduje się w pobliżu drogi łączącej przysiółki Monastyr i Mrzygłody w dość głębokim jarze porośniętym bukiem. Dawny zespół odpustowy składał się z drewnianej kaplicy p. w. Zaśnięcia NMP położonej na południowym zboczu wąwozu, dwóch murowanych małych kapliczek i małej drewnianej chaty usytuowanych powyżej, oraz niżej świątyni dużej murowanej kaplicy i studni stanowiącej obudowę źródła. Zespół powstał w 1900 r. w miejscu cudownych objawień Matki Bożej w pobliżu istniejącej wcześniej chaty. Zgodnie z miejscowymi przekazami objawienia miały miejsce w XIX w. Matka Boska miała się ukazać min. małej dziewczynie pasącej bydło w postaci pięknej Niewiasty stojącej na pniu drzewa. Towarzyszący pasterce chłopiec, który nie doznał widzenia smagnął dwa razy batem po miejscu, gdzie miała stać owa piękna Postać. Od tej pory na obliczu Marii widniały dwie szramy.
Plac na budowę małego zespołu odpustowego ofiarował rolnik z Werchraty o nazwisku Bzdel. Prawdopodobnie w tym samym czasie powstały: duża kaplica liturgiczna drewniana oraz kaplica prawdopodobnie poświęcone św. Onufremu oraz dwie mniejsze poświęcone Trzem Mariom i MB Niepokalanej. W kaplicy św. Onufrego znajdowała się kamienna rzeźba świętego o długich włosach i brodzie, któremu towarzyszyły kamienne lwy (kaplicę tę mylnie powiązano ze św. Danielem – nazywając „Grotą Daniela”). Przed II wojną światową zespół kaplic „Buczyna” stał się miejscem największych „uroczystości odpustowych” w okolicy.
Obiekty uległy ostatecznemu zniszczeniu w latach 1950 – 1970. Po dawnych budynkach zostały jedynie widoczne ruiny kaplicy św. Onufrego oraz obudowanie źródła. Na miejscu dawnej świątyni stoi obecnie nowa drewniana kaplica obita blachą o prostej budowie (postawiona w 2000 r.). Z wyposażenia dawnych obiektów odpustowych został jeden z kamiennych lwów (znajduje się w muzeum w Lubaczowie), figura MB Niepokalanej (znajduje się w dawnej cerkwi w Prusiu) oraz prawdopodobnie trzy półtorametrowe stiukowe figury przedstawiające Marie (w latach 60 – tych zabezpieczone w kościele filialnym w Hucie Lubyckiej). Od 1991 r. w dniu 28 sierpnia w święto Zaśnięcia NMP znowu odbywają się tu uroczystości, które gromadzą wiernych kościoła grekokatolickiego (z okolicznych wsi, ale też Lwowa, Przemyśla i terenów północnej Polski).
Co można tu dziś zobaczyć:
- Pozostałości potężnych fundamentów kaplicy św. Onufrego o grubości ok. 1 metra
- Pozostałości po studni, w której biło źródło – obecnie zagłębienie w terenie, wypełnione wodą
- Stosik spróchniałych fragmentów belek.
- Współczesna kaplica drewniana z 2000 r. Wewnątrz wyposażenie świadczące, że obiekt jest w kulcie, m.in. tkaniny z ukraińskimi haftami.
- Krzyż bruśnieński klasyczny w bezpośrednim sąsiedztwie kaplicy.
- Krzyż bruśnieński starodawny 1859 w odległości ok. 200 m. na pn-zach. od kaplicy. Data świadczy o tym, że był tu postawiony jeszcze przed budową zespołu odpustowego.
- Współczesna kapliczka słupowa, skrzynkowa, drewniana z blaszanym daszkiem, od frontu przeszklona. Wewnątrz obrazek MB i sztuczne kwiaty.
- Duży krzyż drewniany, współczesny, obok kapliczki.
Fotografie pochodzą z lat 2010-2013
